Từ Đạo Hạnh và Kiều Trí Huyền hỏi đáp

Một góc Chùa Thầy ở Hà Tây – nơi thiền sư Từ Đạo Hạnh kết am tu tập. Ảnh: https://vivu.net/

Đọc sách gặp cụ Từ Đạo Hạnh, vị cao tăng pháp lực lừng lẫy thời Lý ấy đến nay trước tác chỉ còn vỏn vẹn bốn bài thơ.

Trong bốn bài ấy có một bài thấy ghi là “Vấn Kiều Trí Huyền”. Xong đọc thêm một ít nữa lại gặp bài thơ của Kiều Trí Huyền đáp lại Từ Đạo Hạnh. Ồ de.

Cụ Từ Đạo Hạnh mất năm 1117, đến nay đã 905 năm. Trong ngần ấy thời gian, mà xứ này còn giữ được (dù không có bản gốc) nội dung hỏi đáp của hai cụ như vậy thì thiệt là hy hữu. Đó là chưa kể, cụ Kiều Trí Huyền là ai, năm sanh năm mất thế nào cũng không biết luôn, người soạn sách thấy hai bài hỏi đáp thì đoán định là cụ Huyền sống cùng thời cụ Hạnh, vậy thôi. Thật rất huhu!

Tuy nhiên vì hai bài hỏi đáp này đều là ý thiền, nên bèn hỗn dịch một phen:

=Vấn Kiều Trí Huyền=

Cửu hỗn phàm trần vị thức câm

Bất tri hà xứ thị chân tâm

Nguyện thùy chỉ đích khai phương tiện

Liễu kiến như như khổ đoạn tầm.

問喬智玄

久混凡塵未識金

不知何處是真心

願垂指的開方便

了見如如苦斷尋。

Hỗn dịch:

[Hỏi Kiều Trí Huyền

Đãi cát lâu nay chửa thấy vàng

Chân tâm nào biết dọc hay ngang

Mong ngài cúi chỉ cho manh mối

Đặng thấy như như khỏi lộn làng.]

=Đáp Từ Đạo Hạnh chân tâm chi vấn=

Ngọc lý bí thanh diễn diệu âm

Cá trung mãn mục lộ thiền tâm

Hà sa cảnh thị bồ đề đạo

Nghĩ hướng bồ đề cách vạn tầm.

答徐道行真心之問

玉里秘聲演妙音

個中滿目露禪心

河沙境是菩提道

擬向菩提隔萬尋。

Hỗn dịch:

[Tiếng ngọc vốn nằm trong khối ngọc

Tâm thiền cũng vậy có nơi nơi

Bao nhiêu cảnh ấy bồ đề cả

Toan đến bồ đề mới cách vời.]

[Đề Ngạn, 20.9.2022]