Sên bò đinh đóng

Sách do Phương Nam Books phát hành. Ảnh:sachkhaitam.com

Năm kia đọc được bài thơ “Thôi hết băn khoăn” của Vũ Hoàng Chương, chỉ có 4 câu:

Dấu hỏi vây quanh trọn kiếp người
Sên bò nát óc máu thầm rơi
Chiều nay một dấu than buông dứt
Đinh đóng vào săng tiếng trả lời.

Đọc vậy thôi, thấy hay hay, hình ảnh sên bò trong óc với âm thanh đinh đóng vào săng là lạ, cứ xem như là kiểu của Vũ Hoàng Chương. Nhưng kỳ thực là không hiểu nghĩa đen của hai hình tượng này.

Mãi cho đến khi đọc quyển Bàn tay cũng là hoa của thầy Nhất Hạnh. Sư ông Nhất Hạnh một thuở tâm giao với Vũ Hoàng Chương. Cho nên sư ông Nhất Hạnh viết về Vũ Hoàng Chương thì cũng coi như là có thẩm quyền vậy.

Và thầy Nhất Hạnh đã chỉ ra nghĩa đen của hai hình tượng kia: sên bò trong óc, thì sên là hình cái dấu hỏi, dấu hỏi cuồn cuộn vang vang trong óc được nhà thơ hình tượng hóa bằng đàn sên đang bò đang bò, suốt một kiếp người. Hình ảnh đi tìm câu trả lời, đối diện với câu hỏi như vậy là sống động, là hành trình sống của người ta. Và trớ trêu thay, câu trả lời lại đến khi kết thúc hành trình ấy. Câu trả lời cho dấu hỏi là cái dấu than. Cái dấu than trong mắt nhà thơ giống hình cái đinh đóng vào quan tài (săng). Chao ôi, Vũ Hoàng Chương mã hóa thơ mình kiểu hình tượng như thế, hiểu được quả là gay go. Không phải một người tâm giao như sư ông Nhất Hạnh, liệu có hiểu thấu chăng?!

Tất nhiên, cái ý nghĩa của việc tại sao tiếng đinh đóng vào quan tài – dấu hiệu kết thúc 1 kiếp người – lại chính là câu trả lời cho những câu hỏi trong kiếp người đó, thì phải đọc sư ông Nhất Hạnh mới được. Cũng không dễ hiểu đâu. hehe